26.08.2021 Czwartek

Wakacje pod znakiem poznawania wrocławskich osiedli. Projekt „Odkrywamy potencjały obszaru rewitalizacji” w toku!

Osiedlowe wydarzenia z mapą w tle, rozmowy z lokalnymi liderkami i liderami, zbieranie sąsiedzkich opowieści – tak wyglądał lipiec i sierpień na ośmiu wrocławskich osiedlach, które należą do tzw. obszaru rewitalizacji. Wydział Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia i Strefa Kultury Wrocław zapraszają mieszkańców do wspólnych aktywności, których celem jest zdobycie wiedzy o potrzebach, szansach i potencjałach wyznaczonego obszaru.

Gminny program rewitalizacji

Gminny program rewitalizacji, mapowanie Ołbina, fot. Jerzy Wypych

Intensywne wakacyjne miesiące na ośmiu osiedlach

Od początku lipca mieszkańcy i mieszkanki ośmiu wrocławskich osiedli: Brochowa, Kleczkowa, Księża, Nadodrza, Ołbina, Placu Grunwaldzkiego, Przedmieścia Oławskiego i Przedmieścia Świdnickiego są zapraszani do wspólnych działań, które pozwolą w przyszłości na rozpoznanie szans i potencjałów zamieszkiwanych przez nich rejonów. Zbierane są informacje o miejscach już w przeszłości znanych i ważnych dla użytkowników i użytkowniczek osiedli, jak również tych wcześniej nieodkrytych. Dzięki rozmowom z mieszkańcami i mieszkankami więcej dowiadujemy się również na temat lokalnych aktywności społecznych, podmiotów, które je inicjują i przeprowadzają, a także charakterze tych działań. Projekt składa się z trzech elementów: tworzenia sentymentalnych map sąsiedzkich, animacyjnego mapowania szans i potencjałów miejsc na osiedlach oraz zbieranie informacji o bieżącej i planowanej działalności od osiedlowych liderek i liderów za pomocą kwestionariusza. Zamkniecie tego terenowego etapu projektu planowane jest z końcem sierpnia.

Skąd działania?

Do tzw. obszaru rewitalizacji Rada Miejska w ostatnich miesiącach wyznaczyła teren obejmujący osiem wrocławskich osiedli: Brochów, Kleczków, Księże, Nadodrze, Ołbin, Plac Grunwaldzki, Przedmieście Oławskie i Przedmiecie Świdnickie. Następny krok stanowi przygotowanie Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR). Proces ten opiera się na prowadzeniu wszechstronnych działań diagnozujących przy aktywnym udziale mieszkanek, mieszkańców, przedsiębiorców i przedsiębiorczyń, organizacji pozarządowych i instytucji działających na tych terenach. Wstępem do tego procesu jest wspólny projekt Wydziału Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia i Strefy Kultury Wrocław pn. „Odkrywamy potencjały obszaru rewitalizacji. Wstęp do Gminnego Programu Rewitalizacji”.

Zależy nam bardzo na tym, aby zmiany w naszym mieście dokonywały się z czynnym udziałem mieszkanek i mieszkańców Wrocławia. Wsłuchanie się w potrzeby osób mieszkających jest na osiedlach bardzo ważne i naszym zdaniem kluczowe. Dlatego też cieszy nas, że Strefa Kultury Wrocław została zaproszona przez Wydział Partycypacji Społecznej do współpracy przy tym programie. Mamy doświadczenie we współpracy z mieszkańcami, ze względu na szereg projektów prowadzonych na osiedlach. – mówi Anna Bieliz, jedna z koordynatorek projektu, reprezentująca Strefę Kultury Wrocław. – Jednak, aby dany program odniósł sukces, potrzebna jest współpraca na szerokim polu z włączeniem osiedlowych instytucji, organizacji, NGO-sów, grup oraz lokalnych liderek i liderów społecznych. Dlatego też ogromnie cieszy nas otwarcie na działanie lokalnych organizacji i osób je reprezentujących, bo to one najlepiej znają specyfikę i potrzeby mieszkańców na tychże osiedlach. – dodaje.

Rozmowy w terenie – mapowanie szans i potencjałów

Jednym z kluczowych elementów projektu są prowadzone w terenie rozmowy. Podczas wakacji na osiedlach intensywnie pracuje grupa mapująca przestrzenie. Osoby te, znane z lokalnych działań na rzecz mieszkanek i mieszkańców, regularnie pojawiają się na podwórkach, podczas osiedlowych wydarzeń oraz pełnią dyżury w Centrach Aktywności Lokalnej czy innych organizacjach lokalnych. Rozmawiają z mieszkańcami i mieszkankami oraz zbierają opinie o miejscach, które służą im do relaksu i spędzania wolnego czasu, do organizowania lokalnych wydarzeń oraz tych, które mają jeszcze niewykorzystany potencjał. Narzędziem pracy są wielkoformatowe mapy, na których można zaznaczać wytypowane punkty i miejsca.

Do tej pory mapowacze i mapowaczki lokalnych potencjałów pojawiali się m. in. na pikniku na ul. Gwarnej na Przedmieściu Świdnickim, Spółdzielni Kinowej Ołbin w Parku Stanisława Tołpy, pikniku sąsiedzkim na Placu Grunwaldzkim czy w trakcie weekendowych aktywności w beach barze Osada na Księżu.

Mamy już sporo informacji o niepozornych skwerkach, zielonych, oddalonych od zabudowań mieszkalnych miejscach, które mają spory potencjał do animowania, organizowania w nich nowych lokalnych aktywności. – komentuje koordynująca działania mapujące Anna Cwynar.

Wszystkie wyznaczone i opisane punkty zostaną zebrane w raporcie podsumowującym proces, dzięki czemu nieodkryte dotąd przestrzenie będą mogły zostać zauważone i wykorzystane do działań przez lokalnych liderów i liderki.

Sentymentalne mapy sąsiedzkie

Z mapami związany jest też drugi element projektu, czyli prowadzona już od kilku miesięcy przez Strefę Kultury Wrocław i program Sąsiadujemy, akcja „Stwórz z nami Sąsiedzkie mapy osiedla”. Dzięki niej powstaną subiektywne przewodniki zawierające historie, opowieści i wspomnienia z ww. ośmiu osiedli. Sąsiedzkie mapy znajdują się w kilkunastu partnerskich osiedlowych miejscach. Dodatkowo na obszarze zdegradowanym działają dwie animatorki zbierające historie bezpośrednio od mieszkanek i mieszkańców.  Nierzadko towarzyszą one osobom mapującym osiedla podczas lokalnych wydarzeń, jednak większość rozmów przeprowadzanych jest indywidualnie i jak wskazują animatorki, spisane historie to prawdziwa skarbnica osiedlowego życia.

To wyjątkowe, często bardzo osobiste i wzruszające historie. – mówi Patrycja Wnuczek jedna z animatorek. – Rozmowy z mieszkankami i mieszkańcami to niesamowita podróż w przeszłość, dająca możliwość poznania specyfiki i atmosfery danego osiedla – dodaje.

Jakie historie poznały już zbieraczki osiedlowych historii? Opowieści są różnorodne, podobnie jak specyficzne są wrocławskie osiedla, ich mieszkańcy oraz mieszkanki.

Tutaj mieszkały rodziny profesorskie. Uciekając podobno zostawiły swoje majątki, pochowały skarby z myślą, że tu wrócą. Babcia i mama mi opowiadały i zawsze się zastanawiały jak ktoś przyjeżdżał, oglądał i pokazywał sobie te kamienice, czy to nie byli właściciele. W bramie 11 jeden pan wykupił mieszkanie po rodzinie, zlecił remont i wyjechał. Zostawił mi je pod opiekę – jakby się coś działo, robotnicy mieli przychodzić do mnie. I kiedyś taki pan do mnie przyszedł, który malował sufit i mówi że zdrapywał kawałek tynku i żebym zobaczyła co znalazł. Tam było zatynkowane w suficie zdjęcie żołnierza niemieckiego w mundurze. Oni tak wtedy robili z myślą, że jak niedługo wrócą, to będą mogli udowodnić, że to ich mieszkanie. – opowiada Pani Ela, wieloletnia mieszkanka Placu Grunwaldzkiego, jednej z kamienic na ulicy Kamila Cypriana Norwida.

Nierzadko opowiadanie historie mogłyby stanowić inspirację do scenariusza sztuki teatralnej czy filmu.

Na rogu jednej z ulic stał saturator, miał go starszy Pan Antoś. Ten Pan zrobił z niego punkt spotkań – często siedział przy nim do białego rana. Nie była to działalność stricte zarobkowa, jeśli siedział tam w nocy. Od trzeciej klasy liceum do pierwszego roku studiów byłem jego częstym gościem. On poił spragnionego wędrowca, czasem karmił. Ja mu przynosiłem papierosy, jak była potrzeba. Był fajnym elementem krajobrazu. Pan Antoś uratował też raz sadzonkę wielkości chwasta. To jest teraz ten wielki klon wysokości 4. pięter. Będąc tam, za każdym razem przypominam sobie jego i te nasze nocne siedzenia. czasy swojej licealnej i studenckiej młodości wspomina Pan Krzysztof, mieszkaniec Przedmieścia Świdnickiego.

Rozmówcy i rozmówczynie w swoich opowieściach podkreślają przywiązanie i wielki sentyment do zamieszkiwanych miejsc. – opowiada animatorka Maria Smolarek. – Te spotkania są dla mnie bardzo wartościowe i jestem przekonana że wiele z tych historii zostanie na długo w mojej pamięci.

Zebrane opowieści znajdą się w drukowanych, wydanych w listopadzie mapach sąsiedzkich. Te, które nie zmieszczą się do publikacji papierowej, zostaną opublikowane w internetowej wersji mapy.

Kwestionariusz dla liderów i liderek osiedlowych

Do trzeciej części projektu – badań kwestionariuszowych, zaproszono  osiedlowych liderów i liderki, reprezentujących zarówno zorganizowane podmioty (jak m.in. Rady Osiedli, Centra Aktywności Lokalnej, organizacje pozarządowe, instytucje kultury i placówki edukacyjne), jak i grupy nieformalne oraz osoby działające niezależnie. Za pomocą specjalnie sporządzonych formularzy, w których pytamy prowadzone i planowane aktywności, partnerstwa, sposób finansowania inicjatyw, a także o miejsca z potencjałem do działań, zdobywane są dane przydatne do sporządzenia GPR-u. Ta forma badania ma również na celu identyfikację głównych aktorów osiedlowych, których warto uwzględnić przy działaniach rewitalizacyjnych oraz zasobów, które powinny zostać w tym procesie wspierane i wykorzystane. Zostanie opracowany katalog potencjałów, które mogą przyczynić się do poprawy sytuacji społeczno-przestrzennej na każdym z ośmiu rewitalizowanych osiedli.

Wysyłkę kwestionariuszy poprzedziły dwa spotkania informacyjne w lipcu, na które zaproszono osiedlowe liderki i liderów. Przedstawiono na nich główne założenia procesu. Spotkania odbyły się w formie online i cieszyły się wysoką frekwencją.

Kolejne kroki i działania

Wszystkie trzy działania potrwają do końca sierpnia. Zebrane w ten sposób dane i informacje zostaną poddane szczegółowej analizie i podsumowane w raporcie.

W najbliższym czasie zbieraczki osiedlowych historii oraz mapowaczki i mapowaczy spotkacie 28 sierpnia na Przedmieściu Oławskim, w różnych miejscach w trakcie Dnia Trójkata. 29 sierpnia na Brochowie, na finale Brave Kids, na Księżu na Bazarze Dawna Pralnia oraz na Przedmieściu Świdnickim na pikniku ul. Kolejowej.

Projekt koordynuje Strefa Kultury Wrocław w ramach współpracy z Wydziałem Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Zadanie realizowane jest ze środków Gminy Wrocław.

Szczegółowe informacje o projekcie można znaleźć TUTAJ

- Czytaj także

Polecamy

Zobacz więcej